Schotland heeft zijn traditionele clansysteem te danken aan de Saksische koningin Margaret (ca. 1046-1093), aan wie de kleine kapel in Edinburgh Castle is gewijd. Zij wist haar echtgenoot Malcolm III te bewegen tot het instellen van een feodaal systeem, waardoor voor het eerst in Schotland werd toegewezen aan individuen, dat in leenbezit werd gehouden door hun nakomelingen.
In de Highlands regeerden de clanhoofden over hun mensen als koningen. Ze vormden bondgenootschappen met elkaar en brachten hun eigen legertjes op de been om lokale vetes uit te vechten wanneer dat nodig was. En die vetes waren bloedig. Zo werden bijvoorbeeld in 1577 bijna 400 Macdonalds door een groep Macleods levend verbrand in een grot op het eiland Eigg. Een van de bekendste vetes is die tussen de Campbells en de Macdonalds, die in 1692 een hoogtepunt bereikte in Glen Coe.
De Highland-clans kwamen door de verschillen in taal (Gaelic werd in het zuiden en oosten amper gesproken) en cultuur steeds verder af te staan van de Lowlanders. Bepaalde hoofden domineerde bepaalde regio's, zoals "Macdonald of the Isles" en "Campbell of Argyll".
Binnen dit patriarchale systeem was een clanlid allereerst trouw verschuldigd aan zijn clanhoofd, daarna pas aan de koning. Het was een systeem dat de Jacobietenopstanden aan het begin van de 18e eeuw mogelijk maakte, maar dat uiteindelijk in 1746 zijn eigen ondergang bewerkstelligde in de slag bij Culloden, waar aan beide zijden clanleden vochten.
Nadat de koning de overwinning had behaald, moesten de hoofden trouw aan hem of het anders met de dood bekopen. Bovendien moesten ze voortaan hun oudste zoon aan het Engelse hof laten opvoeden. Het dragen van de tartan (de Schotse ruit), die als jacobistisch symbool werd beschouwd, werd verboden.Het clansysteem in de Highlands ging definitief ten onder met de "Clearances" in de 19e eeuw, toen de keuze voor grootschalige schapenteelt in de Highlands leidde tot het gedwongen vertrek van vele duizenden mensen. Hierbij stonden de clanhoofden niet altijd niet altijd aan de kant van hun clanleden - op Skye gaat bijvoorbeeld het verhaal over een "chief"die zijn mensen als slaven in de kolonies probeerde te verkopen. In deze periode werden tal van gemeenschappen uit elkaar gerukt en emigreerden duizenden Highlanders naar Nova Scotia in Canada.
Tegenwoordig bestaan de clan alleens nog maar in naam, maar dat neemt niet weg dat ze voor veel Schotten nog steeds een bron van trots zijn.
Veel Amerikaanse toeristen gaan in de Highlands op zoek naar hun wortels.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten